Ekran Kartı

Ekran kartları grafik işlemlerini yapan ve çıktıyı genellikle bir kablo aracılığı ile monitörlere ileten aygıtlara denir. Günümüzde ekran kartlarının bir çoğu işlemciler içerisinde gömülü gelmektedir. Bunlara dahili ekran kartı denir. bunu dışında kalan, "harici" olarak tabir edilen kartlar ise genellikle PCI-Express portu ile anakarta bağlanır.
Ekran kartları Daha öncesinde PCI/AGP/ISA gibi portları kullanmasına rağmen bu portların hızlarının yeterli olmaması nedeniyle günümüzde sadece PCI-Express kullanırlar.
Harici ekran kartlarının kendilerine ait bir ramleri mevcuttur. işlemeleri gereken veriyi bu hafızaya alıp orda daha hızlı işlerler. Dahili ekran kartları sistem belleğini kullanır.

Harici ekran kartı çalışma mantığı

Dahili ekran kartı çalışma mantığı

Ekran kartı bilgisayar sisteminin 4 bileşenini kullanır:

Anakart: Ekran kartına veri için bağlantı ve enerji sağlar.

Mikroişlemci: Her bir pikselle ne yapacağı kararını verir.

Bellek: Ekran kartına gönderilecek bilgileri geçici olarak tutar.

Monitör: Ekran kartında gelen bilgileri görüntüler.

Ekran Kartının Yapısı ve Çalışması

VGA BIOS: Ekran kartının çalışmasını sağlayan komutlar içermektedir. Yani ekran kartının ne zaman ne iş yapacağını bu bileşen belirlemektedir.

Grafik işlemci (GPU): Ekran kartının beyni gibidir. Görüntü hesaplamalarını ve görüntü işlemlerini mikroişlemciye (CPU) yansıtmadan ekran kartında gerçekleştiren bir yongadır.

Video RAM: Grafik işlemci görüntüyü oluştururken hafıza olarak ekran kartı üzerindeki hafızayı kullanmaktadır. Bu da ana belleğin sadece CPU tarafından kullanılarak performansın artmasına sebep olmaktadır.

RAMDAC (dijital-analog çevirici): Ekran kartının görüntü belleğindeki dijital (sayısal) verileri monitörde görüntülenecek analog sinyallere dönüştürerek ekran kartının monitör çıkışına gönderir. RAMDAC’in verileri dönüştürme ve aktarma hızı, ekran tazelenme hızını belirler. Bu hız Hz cinsinden ölçülür. Örneğin monitörün ekran tazeleme hızı 70 Hz olarak ayarlanmışsa görüntü saniyede 70 defa yenilenir.

LCD ekranlar dijital sinyalleri görüntülediklerinden ekran kartının görüntü belleğindeki görüntülenecek veriler RAMDAC’e gitmeden direkt ekran kartının DVI (digital visual interface) çıkışına aktarılır.

Bilgisayarın işlemcisi tarafından işlenen veriler anakart ile ekran kartının görüntü belleğine aktarılır. Görüntü işlemcisi görüntü belleğindeki verileri işler ve görüntü hesaplamalarını yaptıktan sonra görüntü belleğine gönderir. Bu veriler buradan RAMDAC birimine gider. Görüntü belleğindeki bilgiler RAMDAC’e aktarıldıktan sonra bu bellek boşalır. Boşalan belleğe görüntü işlemci tekrar veri iletir. RAMDAC bu dijital verileri monitörde görüntülenecek analog sinyallere dönüştürüp ekran kartının çıkışına gönderir. Bu işlemler sırasında Video BIOS’da ekran kartının veri akışını kontrol eder ve düzenler. Veriyolu hızı, görüntü belleğinin kapasite büyüklüğü bu işlemlerin süresini azaltır ve görüntü kalitesini artırır.